2025 yilning 1 sentyabr kuni Xitoyning Tyanszin shahrida bo‘lib o‘tgan Shanxay Hamkorlik Tashkiloti sammitida Hindiston Bosh vaziri Narendra Modining Rossiya Prezidenti Vladimir Putin va Xitoy rahbari Si Tszinpin bilan yonma-yon tushgan suratlari Hindiston tashqi siyosatidagi burilishni ochiq ko‘rsatib berdi.
Donald Tramp AQSh prezidentligiga qaytgach, Hindiston bilan aloqalarda salbiy o‘zgarishlar yuz berdi. Tramp hukumatining Hindiston mahsulotlariga 50 foizlik boj solig‘i joriy qilgani va Yangi Dehlini arzon rus neftini sotib olayotgani uchun tanqid qilgani. Bu orada Tramp o‘z e‘tiborini Xitoy bilan savdo kelishuvlariga qaratgan.
Shu fonda Modi AQSh bosimi ostida emasligini, balki o‘zining "strategik avtonomiya" siyosatini davom ettirayotganini namoyon qilmoqda. Xususan, u Rossiya bilan aloqalarni mustahkamlashga harakat qilmoqda va Xitoy bilan avvalgi yillardagi keskinliklarga qaramay, muzokaralarga ochiqligini ko‘rsatmoqda.
Tramp va Hindiston o‘rtasidagi sovuqlik sabablari:
- Tijoriy bosimlar: Tramp Hindiston bilan savdo muvozanatini tanqid qilib, bojxona to‘lovlarini oshirdi.
- Geosiyosiy ziddiyatlar: Trampning Pokiston bilan yaqinlashuvi va bu mamlakatga nisbatan iliq bayonotlari Hindistonda norozilik uyg‘otdi.
- Xitoyga nisbatan kelishuv istagi: Tramp Xitoy bilan muhim savdo kelishuvini imzolashga urinayotgan bir paytda, QUAD (Hindiston, AQSh, Yaponiya, Avstraliya) xavfsizlik alyansini chetga surmoqda.
Hindistonning javobi:
- Modi SHHT sammitiga qatnashib, Rossiya va Xitoy bilan siyosiy yaqinlik signalini berdi.
- Hindiston hukumatining fikricha, AQShning so‘nggi siyosati bir tomonlama va adolatsiz.
- Trampning Hindistonga nisbatan tanqidlariga javoban Dehli o‘ziga yangi strategik yo‘nalishlar izlamoqda.
Tramp davrida AQSh-Hindiston aloqalari muammoli tus olmoqda. Hindiston esa an‘anaviy ittifoqchisiga tobeligini kamaytirib, o‘zining global o‘rni mustahkamlash uchun Rossiya va Xitoy bilan aloqalarni jonlantirmoqda. Bu esa Evrosiyo geosiyosatida muhim o‘zgarishlar yuz borganidan dalolat beradi.
