Астрономлар жамоаси “Cловерлеаф” номи билан танилган машҳур квазарнинг (кўринадиган оламдаги энг ёрқинлари қаторига кирадиган астрономик объектлар синфи) кузатувларини амалга оширди. Кузатувлар давомида улар, ултра ёруғликка эга инфрақизил галактикани кашф қилди. Бу ҳақда “Монтҳлй Notices of Royal Astronomical Society” журнали хабар берди.
Маълум қилинишича, ёрқинлиги Қуёшникидан бир триллион мартадан ортиқ, юлдуз ҳосил бўлиш тезлиги эса йилига 100 дан 1 000 тагача Қуёш массасига тенг бўлган ултра-ёрқин инфрақизил галактикалар (УЛИРГлар) – бу яқин коинотдаги энг фаол юлдуз ҳосил қилувчи галактикалардир. Шу сабабли, ушбу турдаги янги галактикаларни топиш юлдузларнинг шаклланиши ва эволюциясини янада чуқурроқ тушуниш учун муҳим аҳамиятга эга бўлиши мумкин.
H1413+117, яъни “Cловерлеаф” деб аталадиган объект тўрт марта гравитацион линзаланишга учраган квазар бўлиб, тахминан 2,56 қизил силжишга эга. Яқинда Натсуки Ҳаятсу бошчилигидаги астрономлар гуруҳи ALMA ёрдамида “Cловерлеаф”ни ўрганган. Кутилмаганда бу кузатувлар квазар ортида яширинган ULIRG мавжудлигини аниқлаган.
Тадқиқотчиларнинг таъкидлашича, чанг билан қопланган ва оптик диапазонда кўринмайдиган, субмиллиметр тўлқинларда аниқланадиган галактикалар эрта коинотдаги юлдузлар ҳосил бўлишига сезиларли даражада таъсир кўрсатади. Аммо бундай объектларни одатдаги оптик ёки ультрабинафша кузатувлар ёрдамида аниқлаш жуда мушкул. Улар з = 2,56 қизил силжишга эга H1413+117 квазари (“Cловерлеаф”) ортида жойлашган шундай турдаги оптик жиҳатдан кўринмас галактика кутилмаган тарзда топилган. Янги ULIRG “Cловерлеаф” квазаридан тахминан 6 ёйсония узоқликда, қизил силжиши тахминан 3,39 бўлган ҳудудда аниқланган. Галактиканинг молекуляр массаси 40 дан 230 миллиардгача Қуёш массаси атрофида баҳоланган. Унинг қора туйнуги массаси эса тахминан 0,1 миллиард Қуёш массасига тенг деб ҳисобланмоқда.
ULIRG галактикасининг рентген ёрқинлиги тахминан 400 тредетсиллион эрг/сония, инфрақизил ёрқинлиги эса 2,8 триллион Қуёш ёрқинлиги даражасида аниқланган. У оптик диапазонда кўринмайди ва кучли чанг билан тўсилган.
Тадқиқотга кўра, галактикадаги молекуляр газ ҳали динамик барқарор ҳолатга келмаган бўлиб, бу эҳтимол газга бой йирик галактикалар тўқнашувининг дастлабки босқичида эканини кўрсатади. Шу сабабли, астрономлар бу тизим бой молекуляр захираси туфайли юлдуз портлаши (старбурст) фаолиятини давом эттиради деб тахмин қилмоқда.
