Россияда “З адабиёти” деб аталувчи янги фантастик жанр ёшлар орасида кенг тарқалмоқда. Бу жанрда ёзилган асарлар, айниқса, 18–30 ёш оралиғидаги йигитларни ҳарбий хизматга жалб қилишга ундаши мумкинлиги айтилмоқда.
“З адабиёти” номи Россиянинг Украинадаги урушини қўллаб-қувватлаш рамзи бўлган “З” ҳарфига бориб тақалади. Бу жанр асарларида кўпинча “попадантсй” деб аталувчи сюжетлар учрайди. Унда замонавий рус қаҳрамонлари ўтмишга қайтиб, Россия тарихини ўз фойдасига ўзгартиришга ҳаракат қилади.
Ноттингҳам Трент университетининг сиёсий коммуникациялар бўйича катта ўқитувчиси Колин Александрнинг таъкидлашича, бундай асарлар ёшларни ҳарбий хизматга жалб қилиш учун мўлжалланган бўлиши мумкин. Унинг сўзларига кўра, уруш даврида ҳар бир мамлакат ёшларни ҳарбий хизматга жалб қилиш учун турли пропагандавий стратегияларни қўллайди.
“З адабиёти” асарларида Россия қаҳрамонлари юксак фазилатли, чет элликлар эса ёвуз сифатида тасвирланади. Масалан, Николай Марчукнинг “Қрим қозони” асарида украинлар нацист сифатида кўрсатилган. Миҳаил Михеевнинг “Олдинги зирҳдаги оқ З” асарида эса рус агенти Украинага кириб, ғарб жосусини қўлга олади.
Лондон университетининг коммуникациялар бўйича фахрий профессори Николас ЎШонесининг фикрича, бу асарлар давлат ташвиқотидан ташқарида яратилган бўлса-да, уларнинг мазмуни Кремлнинг расмий позициясига мос келади. Унинг айтишича, бу асарлар Россиянинг иккинчи жаҳон урушидаги ғалабасини фақат руслар билан боғлайди ва бошқа халқларни камситади.
Бирмингем университети тадқиқотчиси Ярослава Барбиэрининг фикрича, бу асарларни ўқиётган ёшлар беш йил ичида аскарга айланиши мумкин. Унинг таъкидлашича, Кремль тажовузкорликни камайтиришга эмас, балки уни ривожлантиришга ҳаракат қилмоқда.
Россияда 18–30 ёш оралиғидаги соғлом эркаклар бир йил ҳарбий хизматни ўташи шарт. Гарчи қонун бўйича чақирувчилар фронтга юборилмаслиги керак бўлса-да, уларнинг босим остида жанговар шартномалар имзолагани ҳақида хабарлар мавжуд.
