Bir muddat avval jurnalist Ilyos Safarov o`z sahifasida Surxondaryo va Buxoro viloyatlarida quriladigan avtomobil yo`li sabab umumiy hisobda 70 mingga yaqin daraxt ildizi bilan kesilishi mumkinligi haqida aytib chiqdi.
Shundan so`ng deputatlar, olim va mutaxassilar hududga jo`nab ketishdi va Surxondaryo viloyati xududida 21,8 mingta, Buxoro viloyati hududida 28,9 mingta, qariyib 51 ming tupga yaqin ko`p yillik manzarali daraxtlar kesilmaydigan bo`ldi.
Shunga qaramay ijtimoiy tarmoqlar va ayrim internet OAVda Buxoro va Surxondaryo viloyatlarida avtomobil yo`llari qurilishi va rekonstruksiya ishlari munosabati bilan ko`plab daraxt va butalarning “kesilgani” haqida ma`lumotlar tarqala boshladi.
Bir qator nashrlarda Hukumat komissiyasining bayonnomasiga havola qilingan ma`lumotlar noto`g`ri ekanligini hisobga olib, (“...52 ming daraxtni kesish ko`rsatmasi”, “Anomal issiqda 70 mingga yaqin daraxt kesilishi”, “Abduhakimovga 53 174 tup daraxtni kesishga xulosa berish topshirilgani”) Bosh vazir o`rinbosari J. Xo`jaev kotibiyati Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o`zgarishi vazirligi bilan birgalikda rasmiy tushuntirish tayyorladi. Unga ko`ra:
Hukumat komissiyasining 2023 yil 21 iyuldagi 58-sonli bayonnomasiga to`g`ridan-to`g`ri tayanib (bu haqda jurnalistlar va blogerlarning o`zlari aytib o`tgan) qayd etmoqchimizki, ushbu hujjatda daraxtlarni “kesish” to`g`risida birorta ham matn, shuningdek, bunday issiq mavsumda yashil maydonlar bilan har qanday chora ko`rish bo`yicha ko`rsatmalar mavjud emas.
5 va 6.3-bandlarning asosiy maqsadi daraxtlarni ko`chirish bo`yicha mas`ul va vakolatli tashkilotdan (Ekologiya vazirligi) vakolatli xulosa, takliflar olishdir. Bunday muhokamalar, shuningdek, vakolatli vazirlik va idoralarning bunday masalalarga jalb etilishi tartibga solinadigan amaliyot va davlat va hukumat darajasida qarorlar qabul qilish jarayonining muhim qismidir. Muayyan ko`rsatmalarning erkin va hissiy talqinini to`xtatish uchun biz quyida ushbu bandlarning matnlarini Protokoldan to`liq keltiramiz:
5. Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o`zgarishi vazirligi (Abduhakimov) bir hafta muddatda Hukumat komissiyasiga, dastlabki ma`lumotlarga ko`ra, Osiyo infratuzilma investisiya banki ishtirokida A-380 “G`uzor-Buxoro-Nukus-Beyneu” avtomobil yo`lining 150-228 (78 km) qismlarini rekonstruksiya qilish loyihasi munosabati bilan 37 371 ta daraxtni ko`chirish bo`yicha takliflar kiritsin.
6.3. Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o`zgarishi vazirligi (Abduhakimov) bir hafta muddatda yo`llarni kengaytirish loyihasi doirasida dastlabki hisob-kitoblarga ko`ra aniqlangan 21 803 tup daraxtni Hukumat komissiyasiga ko`chirish bo`yicha takliflar kiritsin.
Bayonnomaning ushbu bandlaridan ko`rinib turibdiki, bu erda haqiqatan ham Buxoro viloyatidagi 31 371 ta, Surxondaryo viloyatidagi 21 803 ta daraxt ko`chatlari tilga olingan bo`lsa-da, bundan maqsad, albatta, kesishni rejalashtirish emas, balki eng mos echim va takliflarni izlashdir. Faqatgina ushbu takliflar asosida daraxtlar va butalarni barcha qoidalarga muvofiq bo`sh joylarga ko`chirib o`tkazishga ruxsat beriladi. Yoki, agar buning imkoni bo`lmasa, loyihani qayta ko`rib chiqish, ayrim uchastkalarda yo`l yotqizishni bekor qilish tavsiya etiladi.
Eng muhimi, iyul oyida, anomal issiq paytida daraxtlarni shoshilinch ravishda ko`chirib o`tqazish haqida hech qanday gap bo`lmagan, bu shunchaki shov-shuv ko`tarish va "xayp" uchun bir yoki ikki nashrda yozilgan.
27 iyul kuni AOKA binosida bo`lib o`tgan matbuot anjumanida Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o`zgarishi vazirligi rahbariyati ham ushbu dolzarb masalalar yuzasidan fikr bildirdi.
Xabaringiz bor, avvalroq Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o`zgarishi vaziri Aziz Abduhakimov tashabbusi bilan daraxtlarni kesish yoki ko`chat ekish masalalari bo`yicha mahalliy aholi bilan bir qatorda manfaatdor ommaviy axborot vositalari va jamoatchilik faollari ishtirokida “jamoatchilik eshituvlari” tashkil etish orqali bunday murojaatlarni ko`rib chiqishning yangi mexanizmi joriy etilgandi.
27 iyul kuni bo`lib o`tgan matbuot anjumanida Ekologiya vazirining birinchi o`rinbosari ta`kidlaganidek, Ekologiya vazirligining pozisiyasi shundan iboratki, bu kabi masalalarni jamoatchilik muhokamasisiz, keng jamoatchilik ishtirokisiz hal qilib bo`lmaydi. Shu munosabat bilan yaqin kunlarda Surxondaryo va Buxoroda ham shunday “jamoatchilik eshituvlari” o`tkazilishi rejalashtirilgan bo`lib, ularni tashkil etish masalasini Ekologiya vaziri Aziz Abduhakimov bevosita Bosh vazir o`rinbosari Jamshid Xo`jaev bilan muhokama qildi. Mazkur eshituvlar natijalariga ko`ra tegishli qaror qabul qilinadi va bu qaror, birinchi navbatda, daraxtlarni asrab-avaylashga qaratilgan bo`ladi.
