Назира хаёлига келган фикрдан ўзи сесканиб кетди. Асабийлашганча у ёқдан бу ёққа юраркан, кўнглига не ўйлар келмади: «Мен аҳмоқ ўн саккиз йилдан бери унга ўзимга ишонгандек ишонардим-а?! Эшитганлар нима дейди? Қариндош-уруғларнинг кўзига қандай қарайман?!»
Тўсатдан қимматбаҳо безакдон эсига тушди-ю, унинг «эгаси» кимлигига қизиқа бошлади: «Ким экан ўша аёл? Ҳарқалай менга қараганда ёш ва чиройли бўлса керак-да. Бўлмаса шундоқ мўминқобил эр унинг тузоғига илиниб ўтирармиди? – беихтиёр ўша аёлга нисбатан юрагидан нафрат ва ҳасад алангаланди. — Ноинсоф! Кўра-била туриб оилали эркакнинг бошини айлантириб юрасанми?!»
Назира эрининг чўнтагига ҳуда-беҳуда қўл суқадиган одати йўқ эди. Аммо бугун кийим жавонини тартибга солаётиб, эрининг фақат байрамлардагина киядиган костюми чўнтаги дўппайиб турганига кўзи тушди. Қизиқиш устун келиб, қўл тиқди-ю, аёллар безакдонини топди.
Кечқурун эри ишдан келиб, болалар билан бирга овқатланиб ўтиришганларида ҳам Назиранинг кўнглини ғашлик тарк этмади. Анварнинг ўзига сездирмай, гумоннинг тасдиғини излади. Кундалик одатига кўра газета варақлаб, телевизор кўришга тутинган эридан гап олиш мақсадида оғиз жуфтлади:
Анвар хотинининг гапларидан таажжубга тушиб, гўё уни биринчи марта кўраётгандек узоқ тикилди. Назира эса ўнғайсизланган бўлса-да, сир бой бермади.
Назиранинг асаблари дош беролмади.
Эри «наҳотки шу сўзларни уйда бор ёки йўқлигим парвойига ҳам келмайдиган хотиним сўзлаётган бўлса?!» дегандек унинг кўзларига тикилди. Назиранинг пешонасига қўлини қўйиб, иситмаси йўқлигига ишонч ҳосил қилгач, бироз хотиржам тортиб деди:
Эрининг ўзи ҳақида жон куйдириб айтган гаплари Назирага тилёғламалик бўлиб туюлди. Бир кўнгли шартта юзинг-кўзинг демай ёқасига ёпишмоқчи ҳам бўлди, бироқ оқибатини ўйлаб, шаштидан қайтди.
Кечаси алламаҳалгача кўзларига уйқу келмай эрининг хиёнати ҳақида ўйлайвериб, боши ғовлаб кетди. «Одам деганлари шунчаликка борарканми? Сиртига сув юқтирмайди-я. Хотиним ҳеч нарсани кўрмади, ҳеч нарсани сезмади, деб жуфти ҳалолига хиёнат қилиб, бемалол ухлаб ётаверса… Умрида ўз хотинига атаб бирор буюм олиб келмаган эр бегона аёлга совға кўтариб юрибди! Асли туғилган кун муносабати билан беришни мўлжаллаб харид қилинган. Лекин кўздан панароқ жойга беркитиш ёдидан кўтарилган. Балки хотиним кўриб қўйсин, жанжал кўтарсин, шундагина очиқчасига гаплашиб оламан деган нияти бордир?..»
Назира секингина ўрнидан туриб қўшни хонага чиқди. Кўзгу қаршисига бориб узоқ термилди. Ким айтади уни қирққа кирмаган аёл деб, ҳаттоки, ўзига сўнгги марта қачон оро бергани эсида ҳам йўқ. Эркакни ўзига тортувчи аёллик латофати ҳам қолмабди. Китоблар орасида альбомни титкилай-титкилай, ўн саккиз ёшида тушган суратига термулганича оғир хаёлга толди…
* * *
«Назира, энди катта қиз бўлиб қолдинг. Менинг бирдан-бир орзуим сени оппоқ либосда кўриш, – дея онасининг бўғзига нимадир тиқилгандек бўлиб, оғир-оғир нафас олганди ўшанда. — Тўғри, ҳозир айни ўйнаб куладиган вақтинг, лекин кундан-кун соғлигим ёмонлашяпти… Тунов куни қўшни маҳаллада яшайдиган Ҳадича ҳол сўраш учун ёнимга кирганди. Гапдан-гап чиқиб, сени мақтай кетди. Кичик укасига келин қилиш нияти бормиш. Мен унга тайинли бирор жавоб бермадим. Олдингдан ўтай дедим-да».
Хаста онасининг сўзларини жимгина эшитиб ўтирган Назира бошини кўтарди.
«Ойи, нималар деяпсиз, мени қўрқитманг. Бизни кимларга ташлаб кетмоқчисиз? Мени айтди денг, ҳали бу кунларни кўрмагандек бўлиб кетасиз».
Онасининг кўзларидан тирқираб ёш қуйиларкан, эшитилар-эшитилмас товушда деди:
«Жон қизим, неки бўлса инсон пешонасида борини кўради. Тақдири азалдан қочиб қутулиб бўларканми? Фақат менинг гапларимни яхшилаб ўйлаб кўр. Онанг бўлсам ҳам бу масалада мажбурлай олмайман. Эрта у билан яшайдиган ўзинг…»
Келинлик либосида кўриш онасининг орзуси эканлигини Назира сезиб турарди. Шунинг учун «сиз нима десангиз шу» деб қўя қолди.
Икки ёш бир-бирига маъқул келиб, ҳамма ҳавас қилгудек тўй бўлди. Онаси бечора хасталигини ҳам унутиб, ўша куни елиб-югуриб меҳмонларга хизмат қилди.
Кўп ўтмай Назиранинг келинлик уйига мудҳиш хабар етиб борди: онаси бу ёруғ дунёни тарк этганди. Оғир дамларда эри Анвардан далда олди, кундан кунга меҳри ошаверди. Орадан йиллар ўтиб, уйи болалар билан тўлди. Ҳаёт синовлари, ташвишлари икковини ипсиз боғлади.
* * *
…Эрталаб эрини ишга, болаларини ўқишга кузатган Назира ёлғиз қолгач, ўйлар исканжасидан қутулиш, кўнглини кимгадир тўкиб солиш илинжида синфдош дугонаси Лобарга қўнғироқ қилди. Гўшакдан овозини эшитгач, йиғлаб юборай деди. Гапларига ҳам узуқ-юлуқ жавоб қайтарди-да, «маслаҳатли зарур ишим бор» дея учрашмоқчилигини айтди.
Икки дугона ёшликларини эслашиб, анча вақт гаплашиб ўтиришди. Айниқса, Лобар эри йўқлигидан нолий кетди.
Демак, дугонасининг аҳволи яхши эмас. Яна ундан маслаҳат сўрашнинг нима кераги бор? «Кел, менинг ҳам бахтсизлигимни билмай қўя қолсин», — деди Назира ичида.
Хайрлашиб кетмоқчи бўлаётганда Лобар унинг билагидан тутди.
Назира ўзини босолмай нуқул «эрим… эрим…» дея ҳиқиллаб йиғларди.
Назира кўз ёшларини артиб, ерга тикилди.
— Эримнинг мендан қўнгли совиган.
Бирдан Лобарнинг юзи ўзгариб қаҳ-қаҳ отганча кулиб юборди.
Лобар дугонасига яқинроқ сурилиб, қўлини елкасига ташлади.
Назира шартта ўрнидан турмоқчи бўлганди, дугонаси йўл қўймади.
Назира уйига қайтгач, анча толиққан экан, кўзлари илиниб уйқуга кетди. Ҳатто тушида ҳам қора ўйлардан қутула олмади: эри костюмини кийиб, қаергадир кетаётганмиш, негадир Назира билан қайта кўришмайдигандек узоқ хайрлашди…
Уйқудан уйғонгач, туши эканлигини билиб, бироз енгил тортди. Сўнг эрининг келишига овқат тайёрлади. Кўзгу қаршисига ўтириб, ўзига обдон оро берди. Кўйлакларининг ичидан тўйларгагина борадиганини танлаб кийди. Кенжа қизининг «Ойи, бугун байрамми?» деган саволига мийиғида кулиб қўя қолди. «Хўш, ўша аёлдан қаерим кам? « - деганича мамнун бўлди. Лекин Анварнинг кунда келадиган вақтидан кечикаётганидан кўнгли ғашланди. Наҳотки, хиёнат қилаётгани рост бўлса?..
Йўқ, ортиқ чидолмайди. У ҳамма нарсага қўл силтаб уйқу дори ичди-ю, тўшакка чўзилди. Қанча вақт ўтганини билмайди, бир маҳал эшик қўнғироғининг тўхтовсиз жиринглашидан уйғонди. «Хиёнаткор эрим келганга ўхшайди. Қани яна нималар деб алдаркан?..» Шундай ўйда эшикни очди-ю, қаршисида бир даста гул кўтариб турган Анварни кўрди.
Назиранинг бўғзига нимадир тиқилиб севинч ёшлари юзини юва бошлади.
Дилфуза АЛИМХЎЖАЕВА
Манба: “SUG‘DIYONA” газетаси
